Ο Βασίλης Γκανάτσιος, γνωστός ως Καπετάν-Χείμαρρος, γεννήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 1915 στον Ζιάκα Γρεβενών. Εργάστηκε ως δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο της Σαμαρίνας, ενώ το 1940, στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, υπηρέτησε ως έφεδρος ανθυπολοχαγός. Τραυματίστηκε στη μάχη, όμως διακρίθηκε και τιμήθηκε με το Αριστείο Ανδρείας και τον Πολεμικό Σταυρό.
Αντίσταση και μάχες
Μετά τη γερμανική εισβολή και την κατοχή της Ελλάδας την άνοιξη του 1941, εντάχθηκε στο ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Υπήρξε από τους πρώτους διοικητές των ανταρτικών σωμάτων στη Δυτική Μακεδονία και την Πίνδο, όπου έλαβε μέρος σε κρίσιμες επιχειρήσεις. Ξεχώρισε στη νικηφόρα μάχη του Φαρδύκαμπου (Μάρτιος 1943) που οδήγησε στην παράδοση εκατοντάδων Ιταλών στρατιωτών, αλλά και στην απελευθέρωση των Γρεβενών (Μάιος 1943).
Αργότερα, ως καπετάνιος του 27ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, συμμετείχε στις μάχες απελευθέρωσης της Σιάτιστας και της Φλώρινας.
Από Εταιρεία Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ) 1940-1974 Κεντρικής – Δυτικής Μακεδονίας, στο Νεστόριο Καστοριάς
Εμφύλιος και μετέπειτα πορεία
Με το ξέσπασμα του εμφυλίου οι διμοιρίες του Γκανάτσιου εντάχθηκαν στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Ανέβηκε στον βαθμό του υποστράτηγου και συμμετείχε σε καθοριστικές μάχες, όπως στο Βίτσι και τον Γράμμο. Στις επιχειρήσεις αυτές διαδραμάτισε ρόλο στρατηγικής σημασίας, επιχειρώντας ελιγμούς που απέτρεψαν επιθέσεις του Εθνικού Στρατού.
Μετά την ήττα του ΔΣΕ το 1949, κατέφυγε στο στρατόπεδο του Μπούλκες στη Γιουγκοσλαβία και στη συνέχεια στην Τασκένδη της Σοβιετικής Ένωσης, όπου ενεπλάκη στις εσωκομματικές κρίσεις του ΚΚΕ και συγκρούστηκε με τη γραμμή Ζαχαριάδη.
Επιστροφή και συγγραφικό έργο
Επέστρεψε στην Ελλάδα στη δεκαετία του 1980, αποστασιοποιημένος από πολιτικές διαμάχες. Έγραψε τα βιβλία του «Ανιχνεύοντας τις ρίζες της ήττας» και «Ένας δάσκαλος καπετάνιος», καταθέτοντας τη δική του μαρτυρία για την αντίσταση και τον εμφύλιο.
Ο Βασίλης Γκανάτσιος έφυγε από τη ζωή τον Ιούλιο του 2018, σε ηλικία 103 ετών. Η πορεία του από δάσκαλος χωριού σε ηγετική μορφή της Εθνικής Αντίστασης και του Εμφυλίου τον καθιστά μία από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
