Θάνος Φείδας: Ο ήρωας της αγροτιάς

Ο Θάνος Φείδας, δικηγόρος από τον Ζιάκα, υπήρξε εξέχουσα δημοκρατική και αντιστασιακή μορφή, που αφιέρωσε τη ζωή του στην οργάνωση της αγροτιάς και στον αγώνα κατά της Κατοχής.

Ο Θάνος Φείδας, καταγόμενος από σχετικά ευκατάστατη αγροτική οικογένεια στον Ζιάκα Γρεβενών, αποφοίτησε το 1928 από τη Νομική Σχολή Αθηνών και εγκαταστάθηκε ως δικηγόρος στα Γρεβενά.

Πολιτική και Αγροτική δράση

Μετά τις σπουδές του, διακρίθηκε ως δραστήριος δημοκράτης με σοσιαλιστικές κατευθύνσεις. Συνδέθηκε με προοδευτικές πολιτικές προσωπικότητες, όπως ο Ιωάννης Σοφιανόπουλος, ηγέτης του Αγροτικού Κόμματος.

Το 1931 ίδρυσε και διηύθυνε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Αγροτικός Αγών», η οποία κυκλοφορούσε σε ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία. Μέσω της εφημερίδας ανέλυε προβλήματα της αγροτιάς και υποδείκνυε μορφές αγώνα, πολιτικοποιώντας και κινητοποιώντας αγρότες.

© Alexandros Tziolas

Παρά τα εμπόδια – παρακολούθηση, καταστολή, οικονομικές δυσκολίες – ο Φείδας κατάφερε να εδραιώσει ένα προοδευτικό και μαχητικό αγροτικό κίνημα στην περιοχή.

Αρνήθηκε πρόταση να κατέβει ως συνεργαζόμενος υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος στις εκλογές της δεκαετίας του ’30, προβάλλοντας την αφοσίωσή του στις ιδεολογικές του αρχές.

Το 1936 μετεγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη, αναλαμβάνοντας θέση στη γραμματεία του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδος (Α.Κ.Ε.).

Αντιστασιακή δράση κατά την Κατοχή

Με την έναρξη της γερμανικής Κατοχής, ο Φείδας συνιδρύει την οργάνωση «Ελευθερία» (Μάιος 1941), την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση και παράνομη εφημερίδα, με συμμετοχή κομμουνιστών, δημοκρατών, σοσιαλιστών και στελεχών της ΕΚΚΑ.

© Alexandros Tziolas

Το 1942 εντάσσεται στο ΕΑΜ, συγκροτώντας μαζί με άλλους την οργάνωση δικηγόρων και δικαστών της Θεσσαλονίκης. Υπήρξε μέλος της γραμματείας ΕΑΜ Μακεδονίας και πήρε μέρος στην Α΄ Παμμακεδονική Συνδιάσκεψη (29 Ιουλίου 1943) με το ψευδώνυμο «Ζιάκας».

Παραμένει στο στόχαστρο των κατακτητών και της κατοχικής διοίκησης. Οι πληροφοριοδότες της S.D. (Sicherheitsdienst) συμβάλλουν στη σύλληψή του από την ομάδα του Δάγκουλα.

Το τραγικό τέλος

Στις 4 Μαρτίου 1944, ο Θάνος Φείδας εκτελείται στο στρατόπεδο «Παύλος Μελάς» στη Θεσσαλονίκη, με μία σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Η εκτέλεση γίνεται μετά από φριχτά βασανιστήρια από τις δυνάμεις του Δάγκουλα. Η είδηση προκαλεί τρόμο και κατάπληξη στους υπόλοιπους κρατουμένους, το σύνολο των εκτελεσθέντων τις δύο ημέρες φτάνει τους 67.

Ο Θάνος Φείδας συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους αντιστασιακούς και πολιτικούς αγωνιστές της Δυτικής Μακεδονίας και όχι μόνο. Δικηγόρος, πολιτικός, εκδότης και αντιστασιακό στέλεχος, η δράση του υπήρξε καθοριστική τόσο για την αφύπνιση της αγροτιάς όσο και για τη συνεισφορά του στην Εθνική Αντίσταση. Ο θάνατός του επισφράγισε με τραγικό τρόπο την αφοσίωσή του στον αγώνα για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη.