Οι αρχές του 20ού αιώνα υπήρξαν περίοδος βαθιών αλλαγών για τον τόπο μας. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων και την απελευθέρωση της Δυτικής Μακεδονίας, οι Νέες Χώρες ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος και οι κάτοικοί τους απέκτησαν για πρώτη φορά το δικαίωμα να συμμετάσχουν σε ελεύθερες εκλογές. Στο πλαίσιο αυτό, το 1914 καταρτίστηκαν οι πρώτοι εκλογικοί κατάλογοι στην περιοχή, οι οποίοι αποτέλεσαν τη βάση για τις εκλογές που διενεργήθηκαν το 1915.
Ο εκλογικός κατάλογος της Υποδιοικήσεως Γρεβενών
Η Υποδιοίκηση Γρεβενών, όπως αναφερόταν τότε ο σημερινός Νομός, περιλάμβανε 110 οικισμούς. Από αυτούς οι 90 κατοικούνταν αποκλειστικά από Έλληνες χριστιανούς, 10 ήταν μεικτοί και άλλοι 10 αμιγώς μουσουλμανικοί. Οι εγγεγραμμένοι άρρενες ψηφοφόροι ήταν 13.040, εκ των οποίων οι 1.702 μουσουλμάνοι. Οι μεγαλύτεροι οικισμοί σε πληθυσμό ήταν η Σαμαρίνα (1.737), το Περιβόλι (835), η Αβδέλλα (702), τα Γρεβενά (653) και ο Άγιος Γεώργιος (431).
Με απόφαση του Νομάρχη Κοζάνης, στις 31 Δεκεμβρίου 1914 ορίστηκαν 19 εκλογικά τμήματα στην Υποδιοίκηση Γρεβενών. Στα εκλογικά αυτά τμήματα οι κάτοικοι προσήλθαν την Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 1915 για να εκλέξουν τους αντιπροσώπους τους στο Ελληνικό Κοινοβούλιο.
Το χωριό Ζιάκας (Τίστα) στις πρώτες εκλογές
Στα αρχεία της εποχής, το χωριό Ζιάκας εμφανίζεται με την ονομασία Τίστα. Οι κάτοικοι του χωριού ψήφισαν στο 10ο εκλογικό τμήμα με έδρα το Σπήλαιο, μαζί με τους εκλογείς των χωριών Λεπενίτσα (Περιβολάκιον), Ριάχοβον (Παρόρειον), Ζάλοβον (Τρίκωμον), Κοσμάτι και Παλαιοχώρι (Σταυρός). Τόπος ψηφοφορίας είχε οριστεί η Δημοτική Σχολή Σπηλαίου.
Ο εκλογικός κατάλογος του 1914 για την Τίστα καταγράφει τους κατοίκους με ονοματεπώνυμο, όνομα πατρός, έτος γέννησης και επάγγελμα. Στα επαγγέλματα συναντούμε χαρακτηριστικές ιδιότητες της εποχής, όπως εργάτης, κτηνοτρόφος, ποιμήν, αρχιποιμήν, κτηματίας, στρατιώτης, ιερεύς, σιδηρουργός, έμπορος, διδάσκαλος και μαθητής. Ο κατάλογος αυτός αποτελεί σήμερα πολύτιμο τεκμήριο για την κοινωνική και οικονομική ζωή του χωριού στις αρχές του περασμένου αιώνα.
Η παρουσίαση του εκλογικού καταλόγου δεν είναι μόνο μια ιστορική αναδρομή στις πρώτες εκλογές της περιοχής μας. Είναι και μια ευκαιρία να αναζητήσουμε τις οικογενειακές ρίζες και τις συγγένειες με τα ονόματα που συναντάμε στις σελίδες του. Κάθε όνομα που καταγράφεται εκεί συνδέεται με μια ιστορία, έναν άνθρωπο που έζησε, εργάστηκε και στήριξε τον τόπο μας στις δύσκολες εποχές της μετάβασης.
